Creatinine (vingerprik)

Wat is Creatinine?

Creatinine is een afvalproduct dat ontstaat door de normale afbraak van spierweefsel. Het wordt via de bloedbaan naar de nieren getransporteerd, waar het gefilterd en uitgescheiden wordt via de urine. Creatinine is een belangrijke biomarker voor nierfunctie.

Wat is eGFR en CKD-EPI?

De eGFR (estimated Glomerular Filtration Rate) is een berekening die een schatting geeft van hoe goed je nieren functioneren. Deze wordt berekend met de CKD-EPI formule (Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration), de meest nauwkeurige en actuele formule voor het schatten van nierfunctie.

De CKD-EPI formule gebruikt:

• Je creatinine waarde
• Leeftijd
• Geslacht

De eGFR geeft aan hoeveel bloed (in milliliters) je nieren per minuut kunnen filteren per 1,73m² lichaamsoppervlak. Dit geeft een veel nauwkeuriger beeld van de nierfunctie dan creatinine alleen.

Waarom zou je Creatinine en eGFR laten testen?

Het testen van creatinine en het berekenen van de eGFR is essentieel om de nierfunctie te beoordelen. Deze combinatie geeft het meest complete beeld van hoe goed je nieren werken. De test wordt gebruikt bij:

• Routinecontroles en preventief onderzoek
• Verdenking van nierziekte
• Monitoring van bekende nierziekten
• Beoordeling van medicatiedosering (veel medicijnen worden via de nieren uitgescheiden)
• Evaluatie bij risicofactoren zoals diabetes en hoge bloeddruk
• Screening bij familiegeschiedenis van nierziekten

Wat indiceert het?

De eGFR is de belangrijkste indicator voor nierfunctie en wordt ingedeeld in verschillende stadia:

• ≥90 mL/min/1.73m²: Normale tot uitstekende nierfunctie (stadium 1)
• 60-89 mL/min/1.73m²: Licht verminderde nierfunctie (stadium 2)
• 45-59 mL/min/1.73m²: Matig verminderde nierfunctie (stadium 3a)
• 30-44 mL/min/1.73m²: Matig tot sterk verminderde nierfunctie (stadium 3b)
• 15-29 mL/min/1.73m²: Ernstig verminderde nierfunctie (stadium 4)
• <15 mL/min/1.73m²: Nierfalen, dialyse mogelijk nodig (stadium 5)

Wat betekent een verhoogd Creatinine / verlaagd eGFR?

Verhoogd creatinine en verlaagd eGFR duiden op verminderde nierfunctie. De nieren kunnen minder effectief afvalstoffen uit het bloed filteren. Mogelijke oorzaken zijn:

• Chronische nierziekte (meest voorkomend)
• Acute nierbeschadiging
• Dehydratie (tijdelijk)
• Diabetes of hoge bloeddruk (beschadigen nieren op lange termijn)
• Nefrotoxische medicijnen (NSAID's, bepaalde antibiotica)
• Nierstenen of urinewegobstructie
• Zeer hoge spiermassa of intense training (kan creatinine tijdelijk verhogen)

Wat betekent een laag Creatinine / hoog eGFR?

Laag creatinine komt minder vaak voor en kan wijzen op:

• Verminderde spiermassa door ouderdom, ziekte of ondervoeding
• Ernstige leverziekte (verminderde creatineproductie)
• Zwangerschap (fysiologisch verlaagd)

Een zeer hoog eGFR (>120 mL/min/1.73m²) is vaak normaal bij jonge, gezonde mensen. Het kan ook voorkomen bij hyperfiltratie in vroeg stadium diabetes, waarbij de nieren tijdelijk harder werken.